Muhteşem Ahlak Dersinde bu hafta Muhammed Emin Yıldırım Hocamız, “Akraba İle Münasebette Peygamber Örnekliği” serlevhası altında, Efendimiz’in (sas) akraba hukukunu nasıl işlettiğini anlattı. Bu konuda Efendimiz’in hayatından örnekler veren Hocamız, çok önemli ilkelere ve mesajlara dikkat çekti.
Dersten Cümleler
Talim görevi ve meseller
• “Bir ilim meclisinde oturup, hikmetli sözleri dinledikten sonra, dışarıya çıkıp bu meclisten bahsederken, işittiği şeylerin en basitini yada işitirken kendince en kötü olanını konuşup, diğerlerinden bahis açmayan adamın durumu, şu adama benzer…”(İbn Mâce, Zühd 15; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 2/252)
Efendimiz’in (sas) akrabalarının değerlendirilmesi…
1- Efendimiz’in (sas) toplam 12 amcası, 6 halası vardı. Bunlardan babası Abdullah ile ana-baba bir kardeş olan amcaları Ebû Talib, Zübeyr ve Abdülkâbe’dir. Halalarından ise sadece Safiyye validemizin annesi başkadır. 5 halası, babası ile anne-baba bir kardeştirler.
2- Efendimiz (sas) 12 amcasından 3 tanesi ile görüşememiştir. Bunlar, Hâris, Abdülkâbe ve Kusem’dir. Amcalarından beşi ile görüşmüş, ama onlar Nübüvvetten önce vefat etmişlerdir. Nübüvvete yetişmeden vefat edenler Zübeyr, Gaydak, Mukavvim, Hacl ve Dırar’dır.
3- Nübüvvete yetişen amcaları ise dört tanedir: Ebû Leheb, Ebû Talib, Hamza ve Abbas’tır. Bunlardan ilk ikisi iman etmemiş, son ikisi ise iman etmiştir.
4- Efendimiz’in (sas) halalarına gelince, altı halasından üçünün Müslüman olduğu kesindir. Bunlar; Safiyye, Âtike ve Ervâ’dır. Üçünün ise Müslüman olduğu biraz ihtilaflıdır. Bunlar ise; Berre, Ümeyme ve Beyzâ’dır.
5- Efendimiz’in (sas) annesi Âmine’nin ana-baba bir kardeşi yoktur. Baba bir kardeşlerine gelince bir erkek, bir de kız kardeşi vardır. Dolayısı ile Efendimiz’in (sas) bir tane dayısı, bir tane de teyzesi vardır. Dayısı, Abdüyeğus b. Vehb, teyzesi, Fürey’a bint Vehb’dir.
6- Efendimiz’in 12 amcasından, üçünün çocukları olmamıştır. Bunlar Abdülkâbe, Gaydak ve Kusem’dir. Geriye kalan 9 amcasından 54 tane amcasının çocukları olmuştur. Bu 54 çocuktan 19’u kadın, 35’i erkektir. 54 amca çocuklarından, 12 tanesi hakkında herhangi bir bilgi yoktur. İhtimaldir ki, bunlar Nübüvvete yetişmeden vefat etmişlerdir. Geriye kalan 42 amca çocuğuna gelince, bunlardan ikisi hariç hepsi ilerleyen süreçlerde Müslüman olmuştur. Müslüman olmayan iki amca çocuğu ise, Ebû Talib’in oğlu Talib ile Ebû Leheb’in oğlu Uteybe’dir.
7- Efendimiz’in (sas) 6 halasının hepsinin çocukları olmuştur. Halasının çocuklarının toplamı 22’dir. Bu 22 çocuktan, 8’i kız, 14’ü erkektir. Hala çocuklarından 5 tanesi hakkında herhangi bir bilgi yoktur. İhtimaldir ki, bunlar da Nübüvvete yetişmeden vefat etmişlerdir. Geriye kalan 17 hala çocuğuna gelince, bunların biri hariç hepsi Müslüman olmuştur. Müslüman olmayan ise, önceleri iman edip, sonra Habeşistan’da dinden çıkan Hala Ümeyme’nin oğlu Ubeydullah/ Ubeydullah b. Cahş’tır.
8- Efendimiz (sas) halası Ümeyme’nin kızlarından olan Zeyneb validemiz ile evlenmiştir. Yakın çevresinden evlendiği tek hanım Zeyneb validemizdir. Amcası Ebû Talib’in kızı Ümmü Hani ile evlenmeyi düşünmüşse de nasip olmamıştır.
Efendimiz (sas) akrabaları ile nasıl bir ilişki kurmuştur?
1- Hz. Peygamber (sas) akrabalarını çok sever, sevilmesini ister, onların her türlü haklarını muhafaza ederdi.
2- Hz. Peygamber (sas) gördüğü karşılıkları kendisini çok zorlasa da, akrabalarının hidayeti için çırpınır, onların iman etmesi için elinden geleni yapardı.
3- Hz. Peygamber (sas) akrabalarından İslam davasına sahip çıkmalarını bekler, onların diğer insanlardan daha fazla yardımcı olmalarını ister, bu konuda bazılarının tavırlarına karşı çok üzülürdü.
4- Hz. Peygamber (sas) akrabalarına devletin nimetlerinden sınırsızca istifade etme imkanı vermez, makam ve görevleri onlarla paylaşmaz, bilakis onlara bedeller ödetirdi.
Birincisi: Hz. Peygamber (sas) akrabalarını çok sever, sevilmesini ister, onların her türlü haklarını muhafaza ederdi.
• “Seven, sevdiklerinin sevdiğini de sever!”
• Nasıl sevmem senin sevdiklerini sevmem Ya Resulullah!
• Amcası Hz. Abbas’a olan sevgisi…
• “Resulullah benden büyüktür, ama ben ondan önce doğmuşum!”
• “Her kim amcam Abbas’la karşılaşırsa ona karşı kılıç kullanmasın!”
• “Amca! Ben peygamberlerin sonuncusuyum, sen de muhacirlerin sonuncususun.”
• “Ey İnsanlar! İçinizden bazıları amcam Abbas’a incitmiş, amcamı inciten beni incitmiş olur. Çünkü amca baba gibidir.”
• Hicretin 2. yılı Efendimiz’in amcası Ebu Leheb’in kızı Dürre, iman etmek için Medine’ye geliyor…
• “Ey İnsanlar! Sizin nesebiniz/soyunuz var da benim yok mu? Dürre benim amcamın kızıdır. Onun hakkında hiç kimse hayırdan başka bir şey söylemesin. Haberiniz olsun ki, kim benim soyumdan gelenleri ve akrabalarımı incitirse beni incitmiş olur. Kim beni incitirse Allah’ı incitmiş olur. Unutmayın küfür üzere ölen yakınları yüzünden, diriler rahatsız edilmezler.”
• “Koş Cafer, koş sende Muhammed’in solunda dur. Vallahi o seni asla sizi kötü yola götürmez!”
• “Vallahi, bilmiyorum Cafer’in gelişine mi sevineyim, Hayber’in fethine mi?
İkincisi: Hz. Peygamber (sas) gördüğü karşılıkları kendisini çok zorlasa da, akrabalarının hidayeti için çırpınır, onların iman etmesi için elinden geleni yapardı.
• “Akraba akrebtir!”
• Efendimiz (sas) de en fazla sıkıntıyı akrabalarından çekmiştir.
• Hidayet, Allah’ın insana vereceği en büyük nimet…
• Ebû Kuhafe’nin iman edişi ve Ebu Bekir’in gözyaşları…
Üçüncüsü: Hz. Peygamber (sas) akrabalarından İslam davasına sahip çıkmalarını bekler, onların diğer insanlardan daha fazla yardımcı olmalarını ister, bu konuda bazılarının tavırlarına karşı çok üzülürdü.
• Efendimiz’in (sas) hem amcasının oğlu, hem süt kardeşi olan Ebû Süfyan b. Haris…
• “Kim beni inkar ederse etsin, Ebû Süfyan bana iman eder…”
• Halasının oğlu Abdullah b. Ebî Ümeyye: “Gökyüzüne bir merdiven kursan, o merdivenle gözümün önünde göğe yükselsen, sonra dört melekle geri gelsen ve o melekler Senin peygamberliğine şahitlik etseler, ben yine de Sana inanmayacağım.”
• Hz. Ömer: “Ey Allah’ın düşmanı! Rasûlullah’a ve arkadaşlarına işkence eden adam! Sen Allah Rasûlü’ne olan düşmanlığını doğudan batıya, bütün dünyaya ilan eden kişi değil misin?”
Dördüncüsü: Hz. Peygamber (sas) akrabalarına devletin nimetlerinden sınırsızca istifade etme imkanı vermez, makam ve görevleri onlarla paylaşmaz, bilakis onlara bedeller ödetirdi.
• “Vallahi hırsızlık yapan kızım Fatıma dahi olsa, onun elini keserim.”
• Hicretin 1. yılında yapılan ilk üç seriyye, Seyfü’l-Bahr, Rabiğ ve Harrar…
• Ebû Eyyüb el-Ensari diyor ki: “Bir yolculuk esnasındaydı, bedevinin bir geldi, Efendimiz’e dedi ki: “Ya Resulullah! Beni Cennet’e yaklaştıracak ve Cehennem’den uzaklaştıracak şeyi bana bildir!” Efendimiz buyurdular ki: “Allah’a ibadet edersin ve O’na hiçbir şeyi ortak/şirk koşmazsın, namazı kılar, zekatı verirsin ve akrabalık bağlarını da korursun; böylece Cennet’e yaklaşmış olursun, yapmazsan Cehennem’e yaklaşmış olursun.” (Buhari, Zekat, 1; Müslim, İman, 12; Nesai, Salat, 10)
