Siret-i Enbiyâ derslerimizin bu haftaki konusu bir nifak abidesi olan Sâmirî idi. Muhammed Emin Yıldırım hocamız, “Nifakın Zirvesinde Bir İsim Sâmirî” serlevhasının altında bu ibret modelin, Kur’ân-ı Kerim’de neden anlatıldığına, kim ve kimlerden olduğuna, Kur’ân-ı Kerim’de hangi ayetlerde ve nasıl anlatıldığına, kimlik ve şahsiyetinin nasıl olduğuna ve Sâmirî modelinin bizlere bugün için neler söylediğine dair çok önemli mesajlar paylaştı. Haftaya inşallah kronolojik olarak Hz. Mûsâ’nın hayatına başlamış olacağız.
Dersten Cümleler
Kur’ân-ı Kerim’de 6 tağut modeli:
Yönetim ve Siyaset Tağutu
Bürokrasi ve Mütref Tağutu
Bilgi ve Kuvvet Tağutu
Sermaye ve Mülk Tağutu
Din ve Menfaat Tağutu
Nifak ve Kompleks Tağutu
Kim bunlar?
Yönetim ve Siyaset Tağutu: Firavun
Bürokrasi ve Mütref Tağutu: Mele
Bilgi ve Kuvvet Tağutu: Hâmân
Sermaye ve Mülk Tağutu: Kârûn
Din ve Menfaat Tağutu: Bel’am
Nifak ve Kompleks Tağutu: Sâmirî
Efendimiz’in (sas) karşısında da o gün mücadele ettiği üç sınıf/üç cephe vardı: Küfür cephesi, Nifak cephesi ve Cehalet cephesi…
Ne yaptı Efendimiz?
Küfür cephesi ile strateji üzerinden
Nifak cephesi ile tedbir üzerinden
Cehalet cephesi ile merhamet üzerinden mücadele etti.
Bu üç cepheye bir cephe daha eklendi o da Fısk cephesi, yani hevasının ve hevesinin peşinden koşanlar onlara da ikna üzerinden mücadele etmek zorundayız.
Münafık ile neden tedbir üzerinden mücadele edilmiştir? Münafıkı tehlikeli kılan hususiyetler nelerdir?
Abdullah b. Übey b. Selül nasıl bir kişiliktir?
5 önemli soru?
1. Kur’ân-ı Kerim neden Sâmirî’yi anlatır?
2. Sâmirî kimdir? Kimlerdendir?
3. Sâmirî Kur’ân-ı Kerim’de hangi ayetlerde ve nasıl anlatılır?
4. Kur’ân-ı Kerim’e göre Sâmirî’nin kimlik ve şahsiyeti nasıldır?
5. Sâmirî modeli bizlere bugün için neler söylemektedir?
Neden Kur’ân iki put yapıcısının isimlerini anmıştır? Bunlar Âzer ve Sâmirî’dir.
Hz. İbrâhim’in imtihanı put yapıcısı bir baba
Hz. Mûsâ’nın imtihanı put yapıcısı bir arkadaş
Hz. Mûsâ’nın arkadaşı olan Sâmirî, dönemin zalimi olan Firavun’a karşı olduğu için put yapıyor.
Âzer Nemrud’un yanında, Sâmirî Firavun’un karşısında…
Peki, meselenin aslı nedir? Meselenin aslı; sadece zalime karşı çıkmak değil, zalimin düşüncesini, değer yargılarını, ideolojisini ve sevdiklerini de benimsememektir. Yoksa nefret ettiğiniz bir şeye âşık olursunuz…
Kur’ân-ı Kerim neden Sâmirî’yi anlatır?
1. Münafık duruşunu ve nifak kimliğini iyice öğretmek için
2. İsrâiloğulları’nın peygamberler hakkındaki yanlış anlayışlarını düzeltmek için
3. Hz. Mûsâ’nın ne kadar ağır imtihanlarla mücadele ettiğini öğretmek için
4. İnanç ve iman esaslarının içselleşmediği takdirde nelere yol açabileceğini göstermek için
5. Cahiliyeye ait ne kadar inanç değeri varsa hepsine “Lâ” demenin ne kadar önemli olduğunu kavratmak için
Sâmirî kimdir? Kimlerdendir?
1. Sâmirî, Hz. Yûsuf’un soyundan gelen biridir.
Sâmirî’nin soyu ile alakalı Kur’ân bir bilgi vermediği gibi Hadislerde de herhangi bir bilgi yoktur.
“Sâmirî, Allah’ın düşmanı pisliğin tekiydi.” (Taberî, el-Câmi’u’l-Beyân, IX, 49)
2. Sâmirî, bilgi sahibi biridir.
3. Sâmirî, İsrâiloğulları üzerinde etkili biridir.
4. Sâmirî, İsrâiloğulları’nı nereden saptıracağını çok iyi bilen biridir.
5. Sâmirî, içinde bir ömür nifak taşıyan biridir.
Sâmirî Kur’ân-ı Kerim’de nerelerde ve nasıl anlatılır?
Kur’ân-ı Kerim’de Sâmirî isim olarak üç âyette yer alır: Tâhâ 20/85, 87 ve 95. âyetlerdir.
Tâhâ Sûresi’nin 85. âyetinden 98. ayetine kadar; 14 ayette bu Sâmirî kıssasını okuyoruz. Bu kıssanın temel mesajı “kutsal ile aldatmak”tır.
Ayrıca biz, her ne kadar Sâmirî’nin ismi geçmese de A’raf 7/138, 139, 2 âyette ve A’raf 7/148-154. âyetleri arasında 7 âyette de Sâmirî’nin yaptıklarını okuyoruz.
İsrâiloğulları’nın İnek-Buzağı ile bitmeyen bir imtihanları vardır. Biz bu imtihanları şu âyetlerden okuruz:
Bakara 2/51-54
Bakara 2/67-73
Bakara 2/92, 93
Nisâ 4/153
Kıssanın anlatıldığı ilk yer Tâhâ sûresidir. Bu sûre nübüvvetin 4.yılının sonlarında nazil olmuştur.
Verilen mesaj: “Düşmanınızın gücüne, ihtişamına, inanç değerlerine, altan alta hayranlık duymayın!”
Savaş düşmana benzenildiğinde aslında kaybedilir.
Ubeydullah b. Cahş’ın verdiği mesajlar…
Kur’ân-ı Kerim’e göre Sâmirî’nin kimlik ve şahsiyeti nasıldır?
1. İnananların imtihan vesilesidir. (Tâhâ 20/85)
2. İnananları saptırmak için fırsat kollayandır. (Tâhâ 20/85)
“Allah buyurdu: Senden sonra biz, kavmini (Hârûn ile kalan İsrâiloğullarını) imtihan ettik ve Sâmirî onları yoldan çıkardı.” (Tâhâ 20/85)
3. Saptırmak için hakkı bâtıla karıştırandır. (Tâhâ 20/86)
4. Etkilemek için çok farklı yollar deneyendir. (Tâhâ 20/87)
5. Bâtılı, hakka yaslayarak anlatandır. (Tâhâ 20/87)
“Derken onlara böğürebilen bir buzağı heykeli yaptı. (Ona uyanlar) “İşte bu sizin de tanrınız, Mûsâ’nın da tanrısıdır, fakat o bunu unuttu” dediler.” (Tâhâ 20/87)
6. Kitleleri nasıl peşinden sürükleyeceğini çok iyi bilendir. (Tâhâ 20/91)
“Onlar: Biz, dediler, Mûsâ aramıza dönünceye kadar buna tapmaktan asla vazgeçmeyeceğiz!” (Tâhâ 20/91)
7. Gizemli, efsunlu, sırlı bilgilere vakıf olduğu yönünde bir imaj oluşturandır. (Tâhâ 20/96)
“Sâmirî, şöyle dedi: “Ben onların görmediği şeyi gördüm. Elçinin izinden bir avuç avuçladım da onu attım. Böyle yapmayı bana nefsim güzel gösterdi.” (Tâhâ 20/96)
Ayette Sâmirî üç şey söylüyor:
– Ben onların görmediği şeyi gördüm.
– Elçinin izinden bir avuç avuçladım da onu attım.
– Böyle yapmayı bana nefsim güzel gösterdi.
Sâmirî demek yalanı cazip hale getirip kitleleri etkilemek demektir.
Sâmirî modeli bizlere neler söylemektedir?
1. Münafık, kuzu maskesi takmış kurt gibidir; bundan dolayı maskeye değil altına bakılmalıdır.
2. Nifak; dini içeriden yıkma faaliyetidir; bunun için her daim tedbir esas alınmalıdır.
3. Sâmirî, aldatmanın en tehlikelisi olan kutsalla aldatmayı kullanandır; bundan dolayı peygamberlerin sesine iyice kulak verilmelidir.
4. Sâmirî, zafiyetleri çok iyi bilen ve onları kullanandır; hal böyle olunca daha daha dikkatli olunmalıdır.
وَاُشْرِبُوا ف۪ي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْۜ
“İnkârları sebebiyle kalplerine buzağı sevgisi içirildi.” (Bakara 2/93)
Elmalılı merhumun meallendirmesi:
“Ve küfürleriyle danayı kalblerinde iliklerine işlettiler.” (Bakara 2/93)
“İsrâiloğulları’nı denizden geçirdik; derken kendilerine mahsus birtakım putlara tapan bir kavimle karşılaştılar. Bunun üzerine, “Ey Mûsâ! Onlara ait tanrılar gibi, sen de bizim için bir tanrı yap” dediler. Mûsâ dedi ki: “Gerçekten siz cahil bir toplumsunuz!” (A’raf 7/138)
5. Sâmirî, fitne eken bir çiftçidir; o öyle bir fitne ekti ki İsrâiloğulları yıllarca bu fitneden kurtulamadılar.
Ebû Vâkıd el-Leysi anlatıyor. Huneyn Gazvesi sırasında, o gün için yeni Müslüman olmuş bazıları Efendimiz’e (sas) gelerek şöyle bir şey dediler: “Ya Resulullah! Müşriklerin Zat-ı Envat adını verdikleri bir ağaçları var. O ağaca silahlarını astıkları zaman, savaşta kendilerine uğur getiriyor. Sizde bize bir ağaç belirleseniz, bizde kılıçlarımızı o ağaca assak, böylece uğur bize de gelse olmaz mı?”
Ebû Vâkıd diyor ki: “Efendimiz (sas) bu söz üzerine öyle bir sinirlendi ki, ben O’nu hiç öyle görmemiştim. O kızgınlıkla dedi ki: “Sübhanallah! Siz ne dediğinizin farkında mısınız? Siz aynen İsrâiloğullarının Mûsâ’dan istediğini benden istiyorsunuz. Onlar demişlerdi ki: “Onların ilahları gibi bizim içinde bir ilah yap!” (A’raf, 7/138) Nefsim kudret elinde bulunan Allahu Teâla’ya yemin ederim ki, böyle yapmakla sizden öncekilerin yolunu takip edeceksiniz.” (Tirmizî, Fiten, 18)
يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ اُنَاسٍ بِاِمَامِهِمْۚ فَمَنْ اُو۫تِيَ كِتَابَهُ بِيَم۪ينِه۪ فَاُو۬لٰٓئِكَ يَقْرَؤُ۫نَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَت۪يلًا
“Bütün insanları kendi önderleriyle birlikte çağıracağımız günü hatırla. (O gün) her kime kitabı sağından verilirse, işte onlar kitaplarını okurlar ve kıl kadar haksızlığa uğratılmazlar.” (İsrâ 17/71)
Bir ödev:
Siz bir Hz. Mûsâ filmi çekseydiniz, ilk sahneniz ne olurdu?
