Siyer Araştırmaları Merkezimizin İslami İlimler sahasında köklü adımların atılmasını sağlamak amacıyla “Samed Medresesi” adı altında başlattığı eğitim programının 3. Yılının ikinci dönem sınavları yapıldı.
Samed Medresesi’nde eğitim gören öğrencilerimiz bir yıl boyunca kendi alanında uzman olan hocalarımızdan ders aldılar. Derslerden bazıları şunlardır;
Hadis- Mahmut KARAKIŞ
Sünnet – İsmail Lütfi ÇAKAN
Siyer-Muhammed Emin YILDIRIM
Akaid-Talha Hakan ALP
Fıkıh-Şerafettin KALAY
Bu yoğun eğitimin sonunda öğrencilerimiz sınav heyecanı yaşadılar. Sınavda dereceye giren öğrencilerimiz çeşitli ödüllerle ödüllendirilecektir.
MUÂMELÂT FIKHI (II. Dönem) Soruları
(( أناَ ثالثُ الشّريكين ما لَمْ يَخُنْ أحدُهما صاحبَه فإذا خانَـه خرجتُ من بينهما))
Yukarıdaki Kudsî bir hadiste şöyle buyrulur: “Biri diğerine ihanet etmediği sürece iki ortağın üçüncüsü benim. Ortaklardan biri arkadaşına ihanet edince aralarından çıkarım.”
1 – Aşağıdakilerden hangisi birinci derecede bu hadiste ifade edilen mana ile uygundur.
a) Ortaklılarda hıyanet çok yaşanır; bu yüzden İslâm ortaklık kuracakların dikkatini çeker.
b) İslâm, şirket kurmaya teşvik eder ve ortaklıkta dürüstlük ister.
c) Ortaklık iki kişiden oluşur ve ortaklık kuran iki kişi birbirine güven duymalı ve dürüst olmalıdır.
d) Şeytan ortaklık kuranları vesveseye çok düşürür.
2 – Şu bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Rasululah(sav) da ortaklık yapmıştır.
b) Ortaklık insana kendi imkânlarından daha büyük iş yapma zemini hazırlar.
c) İslâm hukukunda ortaklık deyince eşit şatlarda yapılan ortaklık kastedilir.
d) Öyle ortaklık çeşidi vardır ki sermayesi olmayana iş yapma fırsatı sunar.
3 – Sermaye bir taraftan, iş gücü (çalışma) diğer taraftan olacak şekilde kurulan ortalıklara denir.
a) Şirket-i Mudârebe b) Şirket-i Vücuh c) Şirket-i Anân d) Şirket-i A’mâl
4 – Başkasından istenen bir hakkı taahhüd ederek üstlenmek, o insan yerine getirmediğinde veya getiremediğinde yerine getirme mesuliyetini almaktır.
a) Vesâyet b) Kefâlet c) Vekâlet d) Şirket
5 – Sulh hakkında verilen şu bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Bir insan aleyhine yapılan iddiayı kabul edilmediği halde de sulh yolunu seçebilir.
b) Rabbimiz; “Sulhde hayır vardır,” buyurur. Sulhde hayr vardır.
c) Sulh davayı düşürür.
d) Hakkında sulha gidilen mesele, bütün yönleri ile bilinen bir şey olmalıdır.
6 – Şu bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Kısas cezasında sulh vardır, had cezalarında ise sulh yolu kapalıdır.
b) İş gücüne yönelik iddialarda sulh yapılamaz.
c) Vekil asıl gibi olamaz.
d) Mümeyyiz bir çocuğa kısıtlılık (hacr) getirilemez.
7 – “Müslüman bir insanın malı bir başkasına ancak gönül rızası ile helal olur.” hadisi aşağıdakilerden hangisi için delil olmaz?
a) Hırsızlığın haram oluşuna b) Karz-ı Hasende bulunmanın gerekliliğine
c) Gasbın caiz olmadığına d) Rızaya dayalı ticaretin helal oluşuna
8 – Rasûlullah (sav) Vedâ Haccında 63 adet kurbanı kendi kesmiştir. Kalan 37 kurbanı Hz Ali’nin kesmesini istemiştir.
Hakîm İbn Hizam’ın eline para vererek ondan kendisine kurbanlık almasını istemiştir. Rasûlullah’ın bu fiilleri aşağıdakilerden hangisine delil olabilir?
a) Kefâlet akdine b) Elçi oluşlarına c) Vekâlet akdine d) İşi ehline havale etmeye
9 – Aşağıda kefâletle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Bir insan başkasına kefil olduktan sonra kefâletinden vaz geçemez.
b) Alacaklı da alacağına kefil olan kimsenin kefâlet sorumluluğunu kaldıramaz.
c) Kefil, borsun ödenmesi veya herhangi bir şekilde kefâlet sorumluluğundan kurtulmasıyla kefâlet sorumluluğundan kurtulur.
d) Had cezalarında ve kısasta kefâlet geçerli değildir.
10 – Vakfedilen mal, vakfedenin mülkiyetinden çıkar bir daha kul mülkiyetine dönmemek üzere Allah mülkiyetine girer ve faydası vakfedilen cihete sarf edilir. Bu görüş kime aittir?
a) Ebu Hanife’ye göre b) Bütün müctehidlere göre
c) Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre. d) Ebu Hanime ve İmam Malik’e göre
Vakıflar iki kısımdır: Vakfedildiği gaye için direkt kullanılanlar ve dolaylı kullanılanlar.
11 – Aşağıdakilerden hangisi dolaylı kullanılanlardandır?
a) Geliri medreseye ayrılan dükkanlar b) Cami c) Medrese d) Yaşlıların kaldığı dâru’l-aceze.
12 – Aşağıdakilerden hangisi direkt kullanılanlardandır??
a) Kandiller için zeytinlik b) Hastahane c) Cami yeri d) Medrese yeri
13 – Fırat Nehri hakkında aşağıdaki hükümlerden hangisi yanlıştır?
a) Milletin ortak malı sayılır.
b) Kendisine bitişik sahillerinin şahıs mülkiyetine girmesi doğru değildir.
c) Çevre tarlaların suyundan istifadesi doğru değildir.
d) Her ihtiyaç duyan insan suyundan faydalanma hakkına sahiptir.
14 – Sularla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Kuyu suları üzerinde başkalarının hakkı yoktur.
b) Şahıs mülkiyeti içindeki çeşmeler mülk sahibine aittir.
c) Deniz sahillerinde bulunan ve çevrili olmayan yerlerden istifade edilebilir.
d) Su barajlarda toplanıyor olsa da üzerinde kamu hakkı vardır.
15 – Otlarla ilgili verilen bilgilerden hangisi hüküm olarak doğru değildir?
a) İnsan emeği olmadan mübah arazilerde büyüyen arazilerdeki otlar da mübahtır.
b) Mülkiyet altındaki arazilerde kendiliğinden büyüyen otlar Hanefîlere göre mülk sahibine aittir.
c) Sahiplenme niyetiyle biçilen veya yolunan otlar biçen veya yolanın mülkü sayılır.
d) Şahsa ait arazide insan emeği ile büyütülen otlar arazi sahibine aittir.
16 – Fıkıhta maden denilince üç şey anlaşılır? Aşağıdakilerden hangi bunlardan değildir?
a) Kullanılacak alet haline getirilen maddeler b) Topraktan çıkarılmış olan cevher
c) Cevherin bulunduğu mekân d) Yer altında bulunan cevher
17 – Şu bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Şahıs mülkü olan bir arazide büyüyen veya önceden var olan ağaçlar arazi sahibine aittir.
b) Kamışlar ot cinsinden sayılır.
c) Dağlarda bulunan meyveler herhangi biri tarafından toplansa dahi mübahtır.
d) Ormanlardaki meyvelerden faydalanmak caizdir ve bu konuda hiçbir bağlayıcı şart yoktur.
18 – Şu bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Bir av hayvanı kaçmaya devam ettiği sürece mübah sayılır.
b) Av hayvanı avlanarak avcının mülkiyetine girdiği an üzerindeki amme hakkı son bulur.
c) Bir şahsın arazisine kendiliğinden giren bir av hayvanı artık o arazi sahibinin sayılır.
d) Av hayvanı sadece vurma veya ağa düşürme yoluyla avlanmaz. Başka avlanma yolları da vardır.
19 – Şu madenlerden hangisi diğerlerinden farklıdır?
a) Altın b) Krom c) Bakır d) Cıva
20 – Toprak altında bulunan madenler cumhura göre ortak mallardandır. ……… göre bu madenler hakkındaki kararı da devlet idarecisi vermelidir. Boşlukta ne olmalıdır?
a) Malikîlere göre b) Hanefilere göre c) Şafiîlere göre d) Hanbelîlere göre
21 – Üzerinde herhangi bir alametin bulunmadığı definelerin hükmüyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Hanefilere göre İslâmî definelerden sayılmalıdır. Dolayısıyla yitik mal hükmündedir.
b) Bütünüyle devlet hazinesine aktarılır.
c) Hanefi âlimlerinin ekserîsine ve Malikîler göre cahiliye definesi sayılır.
d) Bütünüyle bulan insana ait sayılmalıdır.
22 – Şu bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Deniz altındaki mallar oradan çıkarılıp koruma altına alınmadığı sürece mübah mallardan sayılır.
b) Denizde bulunanlardan sadece balık cinsi mübah mallardan sayılır.
c) Denizde bulunan ağlı havuzlardaki ve balık çiftliklerindeki balıklar mübah mallardan değildir.
d) Derinliklere batan gemilerdeki mallar da artık mübah mallardan sayılır.
23 – İslâm hukukunda korunan temel değerler vardır? Aşağıdakilerden hangisi bunlardandır?
a) Mal emniyeti b) Can emniyeti c) Irz emniyeti d) Hepsi
24 – Ölüme sebep olan suçlar kısımlara ayrılır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan değildir?
a) Kasten adam öldürme b) Savaşta adam öldürme
c) Hata ile adam öldürme d) Kasta benzer adam öldürme
25 – Şu bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Bir insan diyeti yaklaşık 4.220 gr altın veya bedelidir.
b) İçki içildiğinin tesbiti şahid yoluyla olacaksa bunun için en az iki şahid gereklidir.
c) İffetli bir insana zina ithamında bulunan insan bunu isbat edemezse isbat edinceye kadar hapiste tutulur.
d) Hırsızlık suçunda el kesme cezası hırz (koruma) altındaki malların çalınmasında uygulanır.
MUÂMELÂT FIKHI (II. Dönem)
CEVAP ANAHTARI
| Soru | Doğru Cevap | Soru | Doğru Cevap | |
| 1 | B | 13 | C | |
| 2 | C | 14 | D | |
| 3 | A | 15 | B | |
| 4 | B | 16 | A | |
| 5 | D | 17 | A | |
| 6 | A | 18 | C | |
| 7 | B | 19 | D | |
| 8 | C | 20 | A | |
| 9 | B | 21 | C | |
| 10 | C | 22 | B | |
| 11 | A | 23 | D | |
| 12 | B | 24 | B | |
| 25 | C |
Hadis Dersi Soruları (İkinci Dönem)
- Merfu hadis ve Mevkûf hadis terimlerini açıklayarak aradaki farkı yazınız.
- Hadis kaynaklarımızdan;
- Cami` türü eserleri
- Sünen türü eserleri
tarif ediniz ve bu türlere ait en az iki eser adı yazınız.
- Aşağıdaki hadis-i şerifi dikkate alarak, en son Peygamber olan Hz. Muhammed (s.a.) ve onun ümmeti, nasıl olur da geçmiş ümmetlere şahitlik eder? açıklayınız.
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ، قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: يَجِيءُ نُوحٌ وَأُمَّتُهُ، فَيَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: هَلْ بَلَّغْتَ؟ فَيَقُولُ: نَعَمْ أَيْ رَبِّ! فَيَقُولُ لِأُمَّتِهِ: هَلْ بَلَّغَكُمْ؟ فَيَقُولُونَ: لَا! مَا جَاءَنَا مِنْ نَبِيٍّ، فَيَقُولُ لِنُوحٍ: مَنْ يَشْهَدُ لَكَ؟ فَيَقُولُ: مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأُمَّتُهُ، فَنَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ،وَهُوَ قَوْلُهُ جَلَّ ذِكْرُهُ : { وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ }وَالْوَسَطُ الْعَدْلُ.
Ebu Saîd’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.) şöyle buyurdu: “(Kıyamet günü) Nûh (a.s.) ve ümmeti gelir. Yüce Allah ona: tebliğ görevini yaptın mı? buyurur. Nûh (a.s.): Evet yaptım ey Rabbim, der. Bunun üzerine Allah onun ümmetine: Nûh size tebliğ etti mi? buyurur, Nûh’un ümmeti: Hayır, bize hiçbir peygamber gelmedi! derler. Allah Nûh’a: Senin tebliğ ettiğine kim şehitlik eder? buyurur. O da: Muhammed ile ümmeti, der. Sonra Muhammed (s.a.) ile ümmeti: tebliğ ettiğine biz şahidiz, derler. İşte bu Allah’ın şu sözünde anlatılmaktadır: “Böylece sizi vasat bir ümmet yaptık ki, insanlara şahitler olasınız diye…” (Bakara 2/143). “el-Vasat”, adaletli demektir. (Buhârî, Ehâdîsu’l-Enbiyâ, 3, hadis: 3339)
- Aşağıdaki hadis-i şerif Peygamberimizin hangi yönünü anlatmaktadır? yazınız.
عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ :قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَثَلِي وَمَثَلُ الْأَنْبِيَاءِ كَرَجُلٍ بَنَى دَارًا؛ فَأَكْمَلَهَا، وَأَحْسَنَهَا إِلَّا مَوْضِعَ لَبِنَةٍ، فَجَعَلَ النَّاسُ يَدْخُلُونَهَا وَيَتَعَجَّبُونَ وَيَقُولُونَ: لَوْلَا مَوْضِعُ اللَّبِنَةِ
Câbir b. Abdullah’dan (r.a.) rivayet edildiğine göre Peygamber (s.a.) şöyle buyurdu: “Benimle diğer peygamberlerin durumu şu kimseye benzer: O kişi bir ev yaptırmış ve binayı tamamlayıp süslemiş de yalnız bir tuğlası eksik kalmış. İnsanlar binayı gezmeye başlarlar ve hoşlarına gider. (O eksik yeri görünce): Keşke şu tuğlanın yeri boş bırakılmasaydı! derler”. (Buhârî, Menâkib, 18, hadis: 3534)
- Aşağıdaki hadis-i şerifi bir derste anlatsaydınız, “bu hadis-i şerif’ten anlamamız gerekenler” bölümünde dinleyicilere neler söylerdiniz? maddeler halinde yazınız.
عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا،أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَسْدِلُ شَعَرَهُ، وَكَانَ الْمُشْرِكُونَ يَفْرُقُونَ رُءُوسَهُمْ، فَكَانَ أَهْلُ الْكِتَابِ يَسْدِلُونَ رُءُوسَهُمْ، وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُحِبُّ مُوَافَقَةَ أَهْلِ الْكِتَابِ فِيمَا لَمْ يُؤْمَرْ فِيهِ بِشَيْءٍ، ثُمَّ فَرَقَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَأْسَهُ.
İbn Abbas’tan (r.a.) şöyle rivayet edildi: Resûlullah (s.a.) saçlarını alnının üstüne salardı. Müşrikler ise saçlarını alnın iki tarafına ayırırlardı. Kitab ehli olanlar da saçlarını alınlarına salıverirlerdi. Resûlullah, hakkında emir bulunmayan hallerde kitab ehline uygun hareket ederdi. Sonraları Resûlullah da saçını iki tarafa ayırıp bıraktı. (Buhârî, Menâkib, 23, hadis: 3558)
- Aşağıdaki hadis-i şerif sünnet’in hangi yönünü vurgulamaktadır? yazınız.
عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ :اتَّخَذَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَاتَمًا مِنْ ذَهَبٍ، فَاتَّخَذَ النَّاسُ خَوَاتِيمَ مِنْ ذَهَبٍ، فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنِّي اتَّخَذْتُ خَاتَمًا مِنْ ذَهَبٍ، فَنَبَذَهُ وَقَالَ: إِنِّي لَنْ أَلْبَسَهُ أَبَدًا، فَنَبَذَ النَّاسُ خَوَاتِيمَهُمْ.
Abdullah b. Ömer (r.a.) şöyle demiştir: Peygamber (s.a.) altından bir yüzük yaptırdı. Bunu görünce insanlar da altından yüzükler yaptırdılar. Bunun üzerine Peygamber: “Ben altından bir yüzük yaptırmıştım” buyurdu ve onu parmağından çıkarıp attı. Sonra şöyle buyurdu: “Ben bundan sonra ebediyen bu altın yüzüğü takmayacağım”. Bunun üzerine insanlar da kendi altın yüzüklerini çıkarıp attılar. (Buhârî, İ`tisâm, 4, hadis: 7298)
Siyer Soruları
1- İlim yolunda iki önemli azık, yolcunun heybesinde bulunmalıydı. Bu iki azık nelerdi, açıklar mısınız?
2- Gerçek bir ilim talebesi/talibesi nasıl olmalıdır?
3- Kur’an, Hz. Peygamber’in (sas) değer ve kıymetini, görev ve sorumluluklarını, yetki ve sınırlarını nasıl anlatır?
4- Kur’an, Hz. Peygamber’in yaşadığı tarihi hadiselere (Bedir, Uhud, Hendek, İfk, Mülâane, vs.) ne kadar değinir? Siyer bilgisinin aktarımı, muhtevasında ne kadardır?
5- Hz. Peygamber’in (sas) görevlerinden olan tebliğ ve davet nasıl anlaşılmalıdır? Özellikle Efendimiz’in (sas) davet metodu konusunda neler söylenebilir?
6- “Hz. Peygamber’in (sas) rehberiyeti olmazsa Kur’an anlaşılmaz?” iddiası doğrumudur? Neden?
7- Hz. Peygamber’in (sas) Kur’an’ı nasıl tefsir ettiğine dair, iki örnek verebilir misiniz?
8- Hz. Peygamber (sas) talim görevi gereği, insanlığa neleri, nasıl öğretmiştir?
9- Hz. Peygamber (sas) tezkiye görevi gereği, insanlıktan ve özellikle iman edenlerden; neleri, nasıl arındırtmıştır?
10- “Siyer, bir insanın hayatı değil; bütün bir insanlığın hayatıdır” sözünde, verilmek istenen mesaj nedir?
Sünnet Dersi Soruları
1-) Sünnetin varlığı Kur’an’ı Kerim’in eksikliğini veya yetersizliğini mi gösterir?
2-) İslam İman’ının sosyalleşmesinde Sünnetin yeri nedir?
3-) Hadislerin sübutunun zanni olması onlarla amel etmeyi gerektiri mi?
4-) 7 sohbetten oluşan bir program izlediniz “Sünnet bilinci”mizde bir etkilenme oldu mu?
5-) Yedi programdan aklınızda kalan7 cümleyi yazınız.
Akaid Soruları
1- Akaid ile Kelam ilimlerini kısaca tarif edip aralarındaki farkı anlatınız. Günümüzde kelam ilmine ihtiyaç olup olmadığına dair fikrinizi yazınız.
2- İslam’ın inanç esasları nelerdir? Alimler inanç esaslarımızı hangi kaynaklardan çıkarmışlardır?
3- Allah inancımızın muhtevasını ve ölçülerini kısaca yazınız.
4- Peygamberlik inancımızın muhtevasını ve ölçülerini kısaca yazınız.
5- Dini kaynak ve metot bakımından Ehl-i sünnet ile Şia arasında mukayese yapacak olursanız neler söylerdiniz?
