Siret-i Enbiyâ derslerimizde Hz. Mûsâ’nın (as) karşısındaki şahıs ve güçleri tanımaya devam ediyoruz. Bu haftaki konumuz Kârûn’du. Muhammed Emin Yıldırım hocamız, “Şımaran ve Bozgunculuk Yapan Bir Zengin Kârûn” serlevhasının altında, Kârûn’un şahsiyet ve kimliği, zenginliği ve şımarması, yanındaki ve karşısındaki zümreler, akıbeti-helaki ve üzerinden alınması gereken mesajları çok önemli vurgu ve hususlarla anlattı.
Dersten Cümleler
Hz. Mûsâ’nın karşısındaki menfi güçleri tanımaya devam ediyoruz. Firavun’u tanıdık, Mele sınıfını tanıdık, Hâmân’ı tanıdık, bugünde inşallah Firavunî sistemde çok ama çok etkili olan bir modeli, bir ibret şahsiyeti tanımaya çalışacağız.
Batıl çoğu zaman karşımıza Hak maskesi takarak çıkar…
Muhasebe konusu şuydu:
Ben birilerinin Hâmân’ı mıyım?
Birileri benim Hâmân’ım mı?
Asr-ı Saadet’in şu üç tipi kimler?
Hâmân’ı kim?
Kârûn’u kim?
Bel’am’ı kim?
Asr-ı Saâdet’in Hâmân’ı: Nadr b. Hâris (ö. 2/624)
Asr-ı Saâdet’in Kârûn’u: Ebû Leheb b. Abdülmuttalib (ö. 2/624)
Asr-ı Saâdet’in Bel’am’ı: Ümeyye b. Ebi’s-Salt (ö. 8/630 [?])
Üç Tâğût:
Hâmân en yetkili/askerî tâğût
Kârûn en etkili/malî tâğût
Bel’am en tehlikeli/dinî tâğût
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Kârûnları sevmememiz
Kârûnları sevenleri sevmememiz
Kârûnlara özenmememiz
Kârûnlaşmamamız
Kârûn kadar zengin olsak yine de malın esiri olmamamız gerekir.
“Ben sizin Allahʼa şirk koşmanızdan korkmuyorum. (Benim arkamdan bir şirke düşmenizden korkmuyorum.) Ama dünya hırsından dolayı birbirinizle didişip çekişmenizden korkuyorum.” (Buhârî, “Cenâiz”, 73; Müslim, “Fedâil”, 31)
Mal İmtihanına Karşı Üç Kıssa:
Kehf Sûresi 18/32-44 – İki bahçe sahibinin kıssası – 13 Ayet
Kasas Sûresi 28/76-84 – Kârûn kıssası – 9 Ayet
Kalem Sûresi 68/17-35 – Bahçe sahipleri kıssası – 19 Ayet
Yaşadığımız şu zaman dilimlerine ve şu zemine bir isim versek ne deriz?
Bilgi Çağı
Modern Çağ
Post Modern Çağ
Teknolojik Çağ
Enformasyon Çağı
Elektronik Çağ
Dijital Çağ
Uzay Çağı
Yeni Uzay Çağı
Beton Çağı
Bu çağa bir isim verirsek şu an içinde bulunduğumuz durumları göz ardı etmeden “Kârûn Çağı” deriz, demeliyiz.
Hiç olmadığı kadar Kârûnların egemenliği var, hiç olmadığı kadar hepimizde Kârûnlaşma hırsı var, Kârûnlaşma temayülü var…
Kur’ân-ı Kerim’de Kârûn
Kasas 28/ 76, 79; Ankebût 29/39; Mü’min 40/24
Kârûn, Kasas Sûresi’inde isim olarak iki kez geçse de 76. ayetten, 84. ayete kadar tam 9 ayette yani neredeyse 1, 5 sayfada Kârûn bir kıssa olarak anlatılır.
“Biz seninle beraber doğru yola uyarsak, yurdumuzdan atılırız!” dediler. Biz onları, kendi katımızdan bir rızık olarak her şeyin ürünlerinin toplanıp getirildiği, güvenli, dokunulmaz bir yere (Mekke-i Mükerreme’ye) yerleştirmedik mi? Fakat onların çoğu bilmezler.” (Kasas 28/57)
Kasas Sûresi’ndeki 9 ayeti dikkatle okursak 5 önemli konunun anlatıldığını görürüz. Nedir bu 5 önemli konu?
1. Kârûn’un Şahsiyet ve Kimliği
2. Kârûn’un Zenginliği ve Şımarması
3. Kârûn’un Yanındaki ve Karşısındaki Zümreler
4. Kârûn’un Akıbeti ve Helaki
5. Kârûn’un Üzerinden Alınması Gereken Mesajlar
Kârûn’un Şahsiyet ve Kimliği
1. Hz. Mûsâ’nın kavmindendir. (Kasas 28/76)
اِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسٰى
“Şüphesiz Kârûn, Mûsâ’nın kavmindendi.”
2. Azgınlıkta sınır tanımayandır. (Kasas 28/76)
Ayet diyor ki: “ فَبَغٰى عَلَيْهِمْۖ / febeġâ ‘aleyhim / Onlara karşı azgınlık etti.”
3. Akıl almaz bir servetin sahibidir. (Kasas 28/76)
“Biz ona öyle hazineler vermiştik ki sadece anahtarlarını güçlü kuvvetli ekipler/gruplar zor taşırlardı.”
4. Zenginlikten dolayı çok şımarmıştır. (Kasas 28/76)
5. Hayra çok ama çok cimri, şerre ise cömerttir. (Kasas 28/77)
“Allah’ın sana verdiğinden (O’nun yolunda harcayarak) ahiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini unutma.”
6. Zenginliğini Allah’ın kendisine ihsan ettiğini unutandır. (Kasas 28/77)
“Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de (insanlara) iyilik et.”
7. Bozgunculuk yapan ve bozguncuları destekleyendir. (Kasas 28/77)
8. Başarısını kendine mal eden ve Allah’ı hesaba katmayandır. (Kasas 28/78)
“Kârûn ise: ‘O (servet) bana ancak kendimdeki bilgi sayesinde verildi!’ demişti.”
9. Kendisine verilenleri kendisinin iyiliğine bağlayandır. (Kasas 28/78)
“Bilmiyor muydu ki Allah, kendinden önceki nesillerden, ondan daha güçlü, ondan daha çok taraftarı olan kimseleri helâk etmişti. Günahkârlardan günahları sorulmaz (Allah onların hepsini bilir).”
10. Zenginliğini ve ihtişamını başkalarına göstermeyi sevendir. (Kasas 28/79)
“Kârûn, bütün zineti ve görkemi içerisinde kavminin karşısına çıktı.”
Kârûn’un Zenginliği ve Şımarması
Kârûn’un Yanındaki ve Karşısındaki Zümreler
1. Kârûn’a aldanmayıp ikaz edenler (Kasas 28/76)
2. Kârûn’a aldanıp ona özenenler (Kasas 28/79)
3. Kârûn’a özenenleri ikaz edenler (Kasas 28/80)
4. Kârûn’a aldandıklarına pişman olanlar (Kasas 28/82)
5. Kârûn’un anlatılmasından kendilerine pay çıkaranlar (Kasas 28/83)
1. Kârûn’a aldanmayıp ikaz edenler (Kasas 28/76)
لَا تَفْرَحْ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحٖينَ
“Şımarma! Allah şımaranları sevmez!” (Kasas 28/76)
2. Kârûn’a aldanıp ona özenenler (Kasas 28/79)
“Kârûn, zineti ve görkemi içerisinde kavminin karşısına çıktı. Dünya hayatını arzu edenler, “Keşke Kârûn’a verilen (servet) gibi bizim de (servetimiz) olsaydı. Şüphesiz o, büyük bir servet sahibidir” dediler.” (Kasas 28/79)
3. Kârûn’a özenenleri ikaz edenler (Kasas 28/80)
“Kendilerine ilim verilmiş olanlar ise: “Size yazıklar olsun; Allah’ın mükâfatı, inanıp yararlı iş işleyenler için daha iyidir. Ona da ancak sabredenler kavuşabilir” demişlerdi.” (Kasas 28/80)
4. Kârûn’a aldandıklarına pişman olanlar (Kasas 28/82)
“Daha dün onun yerinde olmayı arzu edenler, “Vay! Demek ki Allah, kullarından dilediği kimselere rızkı bol verir ve (dilediğine) kısarmış. Allah, bize lütfetmiş olmasaydı, bizi de yerin dibine geçirirdi. Demek ki kâfirler iflah olmayacak” demeye başladılar.” (Kasas 28/82)
5. Kârûn’un anlatılmasından kendilerine pay çıkaranlar (Kasas 28/83)
“İşte ahiret yurdu. Biz, onu yeryüzünde büyüklük taslamayan ve bozgunculuk çıkarmayanlara has kılarız. Sonuç, Allah’a karşı gelmekten sakınanlarındır.” (Kasas 28/83)
Kârûn’un Akıbeti ve Helaki
“Sonunda biz onu ve evini barkını yerin dibine geçirdik. Artık Allah’a karşı ona yardım edecek adamları olmadığı gibi, kendi kendini kurtarabilecek durumda da değildi.” (Kasas 28/81)
Kârûn’un Üzerinden Alınması Gereken Mesajlar
1. Kârûn tarihi bir şahsiyettir ama asla tarihte kalmış bir şahsiyet değildir.
2. Peygamberin kavminden olmak bir iftihar vesilesidir ama asla kurtuluş vesilesi değildir.
Mesele soy meselesi değil yol meselesidir.
3. Zengin olmak bir sevinç vesilesidir ama asla saadet vesilesi değildir.
4. Tarihteki Kârûn’a kızmak bir hamiyet vesilesidir ama asla tek başına bir takdir vesilesi değildir.
“Zengin düşmanlığı” ve “Zengin hayranlığı”; iki hal de çok sakınılması gereken hallerdir.
5. Kârûn’un helak sebebi sadece zenginliği değildir ama zenginliği yönetememek başlı başına azgınlaşmanın bir vesilesidir.
اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحٖينَ
“Şüphesiz ki Allah şımarıkları sevmez” (Kasas 28/76)
اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدٖينَ
“Şüphesiz ki Allah bozguncuları sevmez.” (Kasas 28/77)
